Jaka jest odpowiedzialność wspólnika spółki z o.o. za zaległości spółki w Niemczech?
Kwota sprawy: 42 000 euro
Klient otrzymał wezwanie syndyka do zwrotu otrzymanych z niemieckiej spółki z o.o. (GmbH) świadczeń pieniężnych/majątkowych. W związku z tym klient zgłosił się do kancelarii z zapytaniem, czy ma taki obowiązek. W szczególności, czy musi zwrócić wartość sprzedanego samochodu, którego własność została przeniesiona na klienta umową sprzedaży w zamian za rozliczenie uprzednio udzielonych pożyczek. Samochód miał być formą spłaty pożyczki, przy czym termin spłaty pożyczek jeszcze nie upłynął. Syndyk wycenił świadczenia na kwotę 42 tys. Euro.
Według dokumentacji klient był wspólnikiem spółki wobec, której toczyło się postępowanie upadłościowe, a ponadto na krótko przed dokonaniem sprzedaży samochodu i wypłat, do których zwrotu wzywa syndyk, pełnił funkcję prezesa. Sama umowa sprzedaży samochodu została zawarta krótko po tym, jak klient złożył rezygnację z funkcji prezesa.
W momencie dokonania w/w transakcji sytuacja spółki wyglądała dobrze, firma czekała na środki od kontrahentów za zrealizowane usługi oraz nie miała długów.
W momencie otrzymania wezwania syndyka klient nie pełnij już faktycznych czynności zarządczych, jednakże zmiany w zarządzie nie zostały uwidocznione w rejestrze handlowym (odpowiednik KRS).
Powstało więc pytanie, czy syndyk może żądać zwrotu samochodu/ świadczeń w wysokości 42 000 Euro od klienta.
Pytanie klienta sprowadzało się w znacznej mierze do określenia odpowiedzialności członków organów reprezentujących spółkę wzgl. wspólników za zobowiązania spółki i wynikający z tego obowiązek zwrotu świadczeń.
Zgodnie z niem. prawem upadłościowym (Insolvenzordnung § 129-143 InsO) płatności otrzymane przed otwarciem postępowania upadłościowego, które podlegają uniknięciu zgodnie z tymże prawem upadłościowym muszą być zwrócone. Dotyczy to w szczególności umów pożyczek od wspólników (Gesellschafterdarlehen), a także płatności otrzymanych przez wspólników/akcjonariuszy w ostatnim roku przed złożeniem wniosku o upadłość. Przepisy te mają za zadanie chronić wierzycieli spółek i utrudnić wyprowadzenie składników majątku przed rozpoczęciem postępowania upadłościowego.
Mając na uwadze powyższe regulacje wezwanie syndyka w stosunku do klienta, który przypomnijmy:
- otrzymał wypłaty w związku z umowami pożyczki w ostatnim roku przed złożeniem wniosku o upadłość spółki,
- był wspólnikiem spółki,
- faktycznie pełni funkcję prezesa na krótko przed dokonaniem transakcji, a ponadto zmiany w zarządzie nie został ujawnione w niemieckim KRS, były uzasadnione.
Ponadto warto mieć na uwadze, że niemieckie prawo upadłościowe nakłada na organy reprezentujące spółkę, a niekiedy nawet wspólników spółki, szczególne obowiązki związane z monitorowaniem sytuacji finansowej spółki, powiązane z obowiązkiem złożenia odpowiedniego wniosku o wszczęcie wobec osoby prawnej postępowania upadłościowego § 15a InsO.
W sytuacji niezłożenia wniosku wszczynającego postępowanie upadłościowe przez osoby zobowiązane do jego złożenia (w szczególności organy przedstawicielskie spółki) wierzyciele mogą dochodzić roszczeń odszkodowawczych na zasadzie odpowiedzialności deliktowej. Ponadto przepisy przewidują odpowiedzialność karną.
Ponadto zgodnie z orzeczeniem Federalnego Trybunału Sprawiedliwości z 16.07.2007 r. (II ZR 3/04) możliwe jest również dochodzenie przez spółkę i jej wierzycieli roszczeń odszkodowawczych od wspólników podejmujących działania mająca na celu unicestwienie egzystencji spółki, tj. w szczególności gdy wyprowadzany jest majątek spółki.